Tầm quan trọng của hiệu suất cổ phiếu sau IPO đối với nhà đầu tư

Như bất kỳ nhà đầu tư nào đã từng tham gia vào thị trường chứng khoán đều biết, việc mua cổ phiếu ngay sau khi một công ty phát hành lần đầu ra công chúng (IPO) mang lại những cơ hội và rủi ro đặc thù. Trong thế giới đầu tư, hiệu suất cổ phiếu sau IPO đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với quyết định đầu tư của các nhà đầu tư. Để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng này, chúng ta cần xem xét sâu hơn vào các yếu tố liên quan.

Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất cổ phiếu sau IPO

• Tâm lý thị trường: Tâm lý thị trường là một trong những yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu suất của cổ phiếu sau IPO. Ví dụ, nếu thị trường chung đang ở giai đoạn tăng trưởng, cổ phiếu của một công ty mới IPO thường sẽ được đón nhận nồng nhiệt hơn. Ngược lại, nếu thị trường đang ở giai đoạn suy giảm hoặc bất ổn, hiệu suất cổ phiếu sau IPO có thể bị ảnh hưởng tiêu cực. Một ví dụ điển hình là năm 2020, khi thị trường chứng khoán toàn cầu chịu ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch COVID-19, nhiều công ty IPO đã phải điều chỉnh giá chào bán hoặc thậm chí hoãn kế hoạch IPO để tránh rủi ro.
• Chiến lược kinh doanh của công ty: Chiến lược kinh doanh của công ty sau khi IPO cũng đóng vai trò quan trọng. Các nhà đầu tư luôn kỳ vọng rằng lợi nhuận và doanh thu của công ty sẽ tăng trưởng ổn định và bền vững. Cụ thể, nếu một công ty có chiến lược mở rộng thị trường mới hoặc phát triển sản phẩm mới một cách hiệu quả, cổ phiếu của công ty đó có thể đạt được hiệu suất tốt sau IPO. Một minh họa cụ thể là công ty Tesla, sau khi IPO vào năm 2010, đã không ngừng mở rộng quy mô sản xuất và phát triển công nghệ mới, khiến giá cổ phiếu tăng vọt trong thập kỷ tiếp theo.
• Sự tin tưởng của nhà đầu tư: Niềm tin của nhà đầu tư vào ban lãnh đạo và quản trị công ty cũng là một yếu tố không thể bỏ qua. Một đội ngũ quản lý có kinh nghiệm và minh bạch sẽ luôn thu hút được sự quan tâm của nhà đầu tư và giữ được sự ổn định cho giá cổ phiếu sau IPO. Trong trường hợp của công ty Alibaba, việc Jack Ma và đội ngũ quản lý của ông được đánh giá cao từ phía cộng đồng đầu tư đã giúp cổ phiếu của Alibaba duy trì hiệu suất tốt kể từ khi IPO vào năm 2014.

Yếu tố cạnh tranh trong ngành

• Cạnh tranh trực tiếp: Khi một công ty mới IPO, mức độ cạnh tranh trong ngành của nó cũng sẽ tác động lớn đến hiệu suất cổ phiếu. Trong trường hợp của các công ty công nghệ, nơi mà sự đổi mới và tốc độ ra mắt sản phẩm mới rất quan trọng, bất kỳ sự chậm chân nào cũng có thể khiến giá cổ phiếu giảm sút. Chẳng hạn, khi Facebook IPO vào năm 2012, nó đã phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các nền tảng mạng xã hội khác như Twitter và LinkedIn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu của Facebook trong những tháng đầu tiên sau IPO.
• Thị phần và định vị: Việc công ty nắm giữ bao nhiêu phần trăm thị phần và vị trí của nó trong ngành cũng là một yếu tố quan trọng. Một công ty có thị phần lớn và vị trí dẫn đầu trong ngành thường sẽ có hiệu suất cổ phiếu tốt hơn sau IPO. Ví dụ, Google khi IPO vào năm 2004 đã chiếm lĩnh phần lớn thị trường tìm kiếm trực tuyến và tiếp tục duy trì sự tăng trưởng mạnh mẽ của cổ phiếu nhờ định vị vững chắc.
• Đối thủ tương lai: Khả năng dự đoán và ứng phó với các đối thủ tương lai cũng là một yếu tố quyết định hiệu suất cổ phiếu. Các công ty có khả năng lên kế hoạch dài hạn và chuẩn bị cho những thách thức trong tương lai thường sẽ có hiệu suất cổ phiếu tốt hơn. Chẳng hạn, Amazon sau IPO vào năm 1997 đã không ngừng mở rộng và đổi mới công nghệ, tạo ra rào cản lớn cho các đối thủ mới.

Chất lượng thông tin tài chính

• Báo cáo tài chính minh bạch: Các báo cáo tài chính minh bạch và chi tiết giúp nhà đầu tư đánh giá chính xác tình hình tài chính của công ty. Ví dụ, nếu một công ty cung cấp báo cáo tài chính rõ ràng, minh bạch và cập nhật thường xuyên, nhà đầu tư sẽ yên tâm hơn khi đầu tư vào cổ phiếu của công ty sau IPO.
• Kết quả kinh doanh: Kết quả kinh doanh thực tế sau khi IPO là một minh chứng sống động cho hiệu suất của cổ phiếu. Các công ty có kết quả kinh doanh tích cực, lợi nhuận tăng trưởng đều đặn thường sẽ có cổ phiếu ổn định và tăng trưởng tốt. Một ví dụ điển hình là công ty Microsoft, kể từ khi IPO vào năm 1986, đã liên tục ghi nhận kết quả kinh doanh tăng trưởng mạnh mẽ, kéo theo sự tăng trưởng ấn tượng của cổ phiếu.
• Tính ổn định của doanh thu và lợi nhuận: Tính ổn định của doanh thu và lợi nhuận qua các kỳ tài chính giúp tạo ra sự tự tin cho nhà đầu tư. Nhà đầu tư thường ưa thích các công ty có doanh thu và lợi nhuận ổn định hơn là các công ty có biến động lớn, vì điều này giúp giảm thiểu rủi ro trong dài hạn. Việc ổn định này có thể thấy rõ ở các công ty tiêu dùng lớn như Procter & Gamble, nơi mà doanh thu và lợi nhuận ổn định đã giúp cổ phiếu của họ duy trì sự hấp dẫn đối với nhà đầu tư.

Đánh giá rủi ro

• Rủi ro thị trường: Rủi ro thị trường luôn là một yếu tố cần phải xem xét kỹ lưỡng. Đối với cổ phiếu mới IPO, rủi ro thị trường có thể bao gồm những biến động do yếu tố kinh tế vĩ mô như lãi suất, tỷ giá hối đoái, hay thậm chí là biến động chính trị. Một ví dụ là cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, khi mà rất nhiều công ty đã chịu ảnh hưởng nặng nề, dẫn đến giá cổ phiếu giảm mạnh, bao gồm cả những công ty vừa mới IPO.
• Rủi ro tài chính: Khả năng quản lý tài chính của công ty là cực kỳ quan trọng. Nếu một công ty mới IPO không có khả năng quản lý nợ hoặc dòng tiền kém, rủi ro tài chính sẽ đe dọa hiệu suất của cổ phiếu. Một ví dụ tiêu biểu là công ty WeWork, khi mà các vấn đề tài chính và quản lý sau IPO đã khiến giá trị của công ty sụt giảm nghiêm trọng.
• Rủi ro pháp lý: Rủi ro pháp lý cũng đóng vai trò quan trọng. Các công ty hoạt động trong các ngành bị kiểm soát chặt chẽ như dược phẩm, tài chính, hoặc công nghệ cần phải đặc biệt chú ý để tuân thủ các quy định pháp luật. Chẳng hạn, Facebook đã phải đối mặt với nhiều vụ kiện tụng và quy định khắt khe từ các cơ quan chính phủ, ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của họ ngay cả sau nhiều năm IPO.

Kỳ vọng của nhà đầu tư

• Kỳ vọng lợi nhuận: Nhà đầu tư luôn có những kỳ vọng nhất định về lợi nhuận khi đầu tư vào cổ phiếu mới IPO. Các công ty có thể tạo ra những hy vọng lớn nhưng nếu không đạt được kỳ vọng đó, giá cổ phiếu sẽ chịu áp lực giảm. Ví dụ, khi Uber IPO vào năm 2019, nhà đầu tư kỳ vọng rất lớn vào khả năng sinh lợi của công ty, nhưng cho đến nay, Uber vẫn chưa đạt được lợi nhuận mong đợi.
• Kỳ vọng về tăng trưởng: Kỳ vọng tăng trưởng là một yếu tố khác mà nhà đầu tư luôn lưu ý. Các công ty hứa hẹn tăng trưởng nhanh thường sẽ thu hút được sự quan tâm của nhà đầu tư nhưng cũng đối mặt với áp lực lớn để thực sự đạt được những cam kết đó. Lấy ví dụ của Netflix, khi IPO vào năm 2002 với nhiều kỳ vọng tăng trưởng, và đã thành công khi liên tục mở rộng dịch vụ và người dùng, giúp giá cổ phiếu tăng mạnh mẽ.
• Kỳ vọng về quản trị: Kỳ vọng về quản trị công ty cũng là một yếu tố quan trọng. Nhà đầu tư mong muốn công ty có ban lãnh đạo tốt, khả năng quản trị hiệu quả, từ đó giúp công ty phát triển bền vững. Trường hợp của Amazon, với sự lãnh đạo ưu tú của Jeff Bezos, đã tạo niềm tin rất lớn đối với nhà đầu tư kể từ khi IPO.

Kết luận

Hiệu suất cổ phiếu sau IPO là một yếu tố quan trọng không thể thiếu trong quá trình ra quyết định đầu tư của các nhà đầu tư. Từ việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng như tâm lý thị trường, chiến lược kinh doanh, sự tin tưởng của nhà đầu tư, cạnh tranh ngành, chất lượng thông tin tài chính, đánh giá rủi ro, kỳ vọng của nhà đầu tư đến chiến lược dài hạn, chúng ta có thể đưa ra những dự đoán chính xác và quyết định đầu tư thông minh.